مردم مقاوم‌سازی در کشور زلزله‌خیز ایران را جدی بگیرند

مردم مقاوم‌سازی در کشور زلزله‌خیز ایران را جدی بگیرند.» این حرف تمام کارشناسان زلزله‌شناس در کشور است.
آنها معتقدند اگر زلزله 6 ریشتری که در آذربایجان رخ داد و 300 کشته و هزاران زخمی به جای گذاشته، در نقطه دیگری از جهان اتفاق افتاده بود، حداکثر 6 زخمی به جای می‌گذاشت اما به دلایل متعدد که یکی از مهم‌ترین آنها مقاوم نبودن سازه خانه‌هاست، خسارت زلزله در ایران زیاد است. همه ما این صحبت‌ها را بارها شنیده اما کمتر آن را جدی گرفته‌ایم. روش‌های علمی مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در هیچ جای دنیا فراموش شده نیست و هر روز شاهد ارائه دستاوردهای نوین در این خصوص هستیم، اما پای عمل که می‌رسد، همه چیز برای ما فراموش می‌شود و هنوز هم شهرها پر است از خانه‌های سست. انگار ما عادت کردیم به نوشداروهای بعد از مرگ سهراب. بعد از این که زلزله آمد و تخریب کرد و رفت، تازه یادمان می‌افتد که خانه‌های مقاوم بسازیم و اصول ساختمان‌سازی را رعایت کنیم، مدتی بر این مبنا شعارهایی داده می‌شود و سپس فراموش.
دستیابی به روش‌های نوین در مقاوم‌سازی، دغدغه محققان و پژوهشگران داخلی هم هست و تاکنون شاهد ارائه بسیاری از آنها بودیم. یکی از این پروژه‌ها، سیستم لرزه‌بر جانبی است که توسط دکتر پیام اشتری اختراع شده و هلیا برزگرصدیق و ایراندخت رسولی، دو دانشجوی کارشناسی ارشد وی در قالب پایان‌نامه، در حال بررسی و آزمایش این سیستم هستند. اشتری، عضو هیأت علمی دانشگاه زنجان توضیح داد: امروزه طراحی سازه‌ها در برابر باد و بویژه زلزله از موضوعات مطرح تحقیقاتی است. سیستم‌های لرزه‌بر در گذشته شامل بادبندی‌ها یا مهاربندی‌های هم‌محور فولادی اعم از ضربدری و قطری و شورون (7 یا 8) بود. اخیراً سیستم‌های لرزه‌بر جدیدی با عنوان بادبندی‌های برون‌محور فولادی نظیر EBF و KBF پیشنهاد و بررسی شده است.
وی با اشاره به این که یک سیستم لرزه‌بر با شکل جدید با نام (T-Resisting Frame) TRF ارائه داده است، گفت: این سیستم لرزه بر از یک سازه قویT شکل بهره می‌گیرد. سیستم لرزه‌بر پیشنهادی شامل یک ستون قوی است که به صورت تیرورق T شکل ساخته می‌شود. این ستون قوی، یکسره در هر طبقه توسط دو تیر قوی در طرفین به تراز سقف وصل می‌شود و جایگزین بادبند‌ها و دیوار برشی در ساختمان‌ها می‌شود. به گفته اشتری، اعمال بار جانبی زلزله‌بر ستون قوی تیر ورقی در این سیستم موجب می‌شود که طرفین ستون قوی میانی به کشش و فشار افتاده و لنگر محرک، بار جانبی زلزله یا باد را تحمل کند. با توجه به این که ستون قوی و تیرهای قوی مربوطه در حالت برشی (و نه خمشی) عمل می‌کنند، رفتار شکل‌پذیر و بسیار مناسبی را ارائه می‌کنند. عضو هیأت علمی دانشگاه زنجان درخصوص مزایا، قابلیت‌ها و ویژگی‌های خاص این سیستم اظهار داشت: علاوه بر سادگی و سهولت اجرا، این سیستم لرزه‌بر قابلیت ایجاد بازشو در دیوار مانند در یا پنجره را دارد بدون این که از مقاومت دیوار بکاهد. در حالی که سیستم‌های قبلی نظیر ضربدری و قطری و شورون محدودیت‌های بسیاری در معماری ایجاد می‌کنند.به گفته اشتری، این سیستم دارای شکل‌پذیری بسیار بالا است و به همین دلیل، ضریب رفتار آن نیز بالاست و موجب افزایش صرفه اقتصادی سازه می‌شود.